“Een held is iemand die zijn leven waagt, terwijl hij er niets voor vraagt.”

Joop Levy

Ridder in de Orde van Oranje-Nassau
Voormalig voorzitter van Yad Vashem Nederland

21.10.1935 Wisch (Varsseveld) – 23.12.2025 Amsterdam

Joop Levy vertelde met niet aflatende toewijding over de jarenlange, onbaatzuchtige hulp aan zijn familie in onderduik tijdens de Tweede Wereldoorlog. Hij deed dat het liefst in de klas. Altijd blijmoedig en bescheiden, en de aandacht voor hen die de moed hadden anderen te helpen met gevaar voor eigen leven. Joop Levy gaf altijd aan dat hij ‘een grote geluksvogel’ was, hij zei daarbij: “Een held is iemand die zijn leven waagt, terwijl hij er niets voor vraagt.”

Onderduiken tijdens Tweede Wereldoorlog

Vanaf september 1942 was Joop Levy, samen met zijn ouders Philip en Elwine Levy-Meyer ondergedoken bij de familie Ebbers in Lintelo. Op zijn achtste verjaardag in oktober 1943, kreeg Joop een grote verrassing: een koerier van het verzet bracht hem een fraai houten speelgoedvliegtuig. Het was gemaakt door neef Jonny Levy en de Russische piloot Alex Sidorov die in Lichtenvoorde bij de familie Geurink ondergedoken zaten. Ze maakten het vliegtuigje van een oude wc-bril. Drie weken voor de bevrijding was er een gevaarlijke situatie: 70 Duitse soldaten verbleven twee weken lang op de boerderij. ’s Nachts sliepen ze boven de schuilplek. Het liep goed af. Een jaar na de bevrijding was er in Varsseveld een bevrijdingsoptocht. Joop liep verkleed als piloot, met het vliegtuig trots onder zijn arm. Hij kreeg geen prijs maar zijn plezier was er niet minder om.

Overhandiging aan Nationaal Onderduikmuseum

Na een jarenlange ‘rondvlucht’ langs diverse musea in den lande is in 2016 het vliegtuig van Joop Levy definitief geland in het Nationaal Onderduikmuseum. In aanwezigheid van Joop Levy en de nazaten van Jonny en de familie Geurink uit Lichtenvoorde, is het vliegtuigje officieel aan het museum overhandigd. Het heeft een prominente plek in het museum als kernobject in de collectie.

Denkboek Nationaal Comité 4 en 5 mei

Voorjaar 2025 kwam de klas naar hem toe. Toen is op 5 maart het Denkboek van het Nationaal Comité aan hem uitgereikt. Ook toen sprak Joop over zijn onderduik met leerlingen van groep 8B Openbare Basisschool Piet Hein uit Amstelveen. Joop Levy: “Tot een jaar of drie geleden ging ik naar de scholen om mijn verhaal te vertellen, van Kampen tot aan Zierikzee. Ik heb denk ik wel meer dan 100 gastlessen gegeven. Nu lukt dat niet meer door mijn strubbelingen met mijn gezondheid. Ik vind het dus heel bijzonder dat een schoolklas vandaag bij mij op bezoek komt!”

Joop met zijn vader en moeder Philip Levy en Elwine Meijer na de bevrijding en de jaren van onderduik bij de familie Ebbers in Lintelo waar zij de oorlog overleefden. Foto: pr Nationaal Onderduikmuseum

Het houten speelgoedvliegtuigje dat Joop kreeg voor zijn 8^e verjaardag in 1943 tijdens zijn onderduik bij de familie Ebbers. Het was gemaakt van een oude houten wc-bril door zijn neef Jonny Levy en een Russische piloot Alex Sidorov die beiden ondergedoken zaten bij de familie Geurink in Lichtenvoorde. Het was een bommenwerper zoals Joop deze hoorde overkomen vanuit zijn schuilplaats boven de paardenstal.  Foto: pr Nationaal Onderduikmuseum

Overdracht speelgoedvliegtuigje op 23 maart 2016
Vlnr: Soraya Levy, dochter van Jonny Levy, Lini Rooimans-Geurink, Joop Levy, Johanna Geurink, (dochters onderduikfamilie Geurink) Gerda Brethouwer, directeur Nationaal Onderduikmuseum.  Foto: pr Nationaal Onderduikmuseum

5 maart 2025 kwam de klas voor de verandering naar hem toe, toen werd het Denkboek Nationaal Comité 4 en 5 mei aan hem uitgereikt in het bijzijn van groep 8B OBS Piet Hein uit. Foto Amerens Hedwich Nationaal Comité 4 en 5 mei.