De Dames Jolink

De zusters Minnie en Gerrie Jolink uit Varsseveld zorgden voor vele onderduikplekken in Varsseveld en omgeving in de Tweede Wereldoorlog. Op zo’n 125 plekken in Varsseveld en buurtschappen Binnenheurne, Sinderen, Westendorp en Heelweg zaten honderden joodse onderduikers verscholen, waaronder circa 80 joodse kinderen en jongeren.

Bijzonder is het, dat de in het dorp woonachtige joodse gemeenschap in zijn geheel de oorlog heeft overleefd. Dat was mogelijk doordat zij allemaal konden onderduiken in de directe omgeving. De zusters zijn echter zelf verraden en uiteindelijk in concentratiekamp Ravensbrück aan de ontberingen overleden.

Tot nog toe is er nauwelijks onderzoek naar gedaan en maar summier over geschreven. John Breukelaar doet als verhalenvanger van het Nationaal Onderduikmuseum in Aalten al jaren onderzoek naar de Joodse onderduikers in zijn geboortedorp Varsseveld in de Tweede Wereldoorlog. Dit jaar worden de activiteiten en betekenis van de dames Jolink uitgelicht en daarmee worden ook de Joodse onderduikers en hun gastgezinnen een naam en een gezicht gegeven door middel van een boek, expositie en lezing.

Varsseveld en de Joodse onderduik

Naast de eigen Joodse gemeenschap zat in het dorp zat onder meer een groep joden ondergedoken die al vóór de oorlog de dichtbij liggende Duits-Nederlandse grens over getrokken was, op de vlucht voor het naziregime, en zich in omringende plaatsen in de Achterhoek gevestigd had.

Een andere groep joden was niet langer veilig in de steden waar ze woonden, zoals Amsterdam, Rotterdam, Amersfoort, Zwolle, Enschede, Zutphen, waar deze door razzia’s gevlucht waren. Vanuit de buurgemeenten Halle/Zelhem, Doetinchem, Terborg, Gendringen, Dinxperlo, Winterswijk en Aalten kwamen veel joodse inwoners in Varsseveld onderduiken. Zo werd dit dorp een toevluchtsoord voor Joodse vluchtelingen.