Bombardement Dijkstraat 24 maart 1945

Zaterdag 24 maart duiken boven Aalten plotseling vliegtuigen gierend omlaag. Vrijwel direct hoort men het fluitend geluid van de vallende bommen. De fabrieken aan de Dijkstraat zijn het doelwit. Een deel van de textielfabriek en het kantoor van Driessen wordt gebombardeerd. Ook de fabriek van de Aaltense Tricotagefabriek (ATF) veranderd in een puinhoop. Van de brug aan de Dijkstraat tot aan de spoorbaan zijn huizen totaal verwoest, anderen hebben zeer ernstige schade opgelopen. De gevolgen zijn verschrikkelijk. Er zijn zeker 18 tot 19 dodelijke slachtoffers te betreuren. Het precieze aantal is tot op heden niet bekend.

Bij smid Umbach wordt de kelder, waar vader Umbach (43 jr.) en drie van zijn kinderen (13 jr. 10 jr. en 5 jr.) schuilen, door een voltreffer geraakt. Allen komen om. De moeder uit het gezin en een andere zoon overleven ternauwernood door onder een tafel in de keuken te kruipen. Even verderop komt het echtpaar te Linde-Wechelaar (beiden 68 jaar) en hun 40-jarige zoon om het leven. Bij Koelman zijn vader (55 jr.) en dochter (20 jr.) omgekomen. Ook J.H.A. Tepe (50 jr.), M.C.J. Leemhorst (34 jr.), A. Lamers (73 jr.), S.J.Kamphuis (15 jr.), J.H. van Mechelen (15 jr.) behoren tot de slachtoffers. Voorts een drietal evacués, te weten C. van Ingen (79 jr.), C.H. Stokking (25 jr.). In de Aaltense Courant van 4 mei 1945 en in het boek “Er op of er onder” worden nog een drietal slachtoffers genoemd: M.J. Praster-Polman (28 jr.), Klazina Ros (38 jr.) en een zekere G.A. van der Meulen (44 jr.).

Er zijn ook vele gewonden. De toegesnelde hulpdiensten van het Rode Kruis en de Luchtbescherming hebben hun handen vol werk om de doden te bergen en overlevenden onder het puin vandaan te halen. Er zijn ook bommen gevallen in de Stationsstraat, De  Wheme, Kerkstraat, Hofstraat, Hogestraat, Boomkampstraat. Aan de Parallelweg en Koopmanstraat, bezuiden de spoorlijn zijn panden beschadigd. Ook vallen er nog bommen in de Hogestraat, Molenstraat en Varsseveldsestraatweg.

Verslag getuige Jan Klompenhouwer
Een gebeurtenis die veel indruk heeft gemaakt was in de laatste week van de oorlog: het bombardement op zaterdagmiddag 24 maart 1945 om half twee door Engelse bommenwerpers. Tijdens het bombardement zaten wij in de door mijn vader en oom Bernard gegraven schuilkelder. De buren, de familie Visser zaten ook bij ons in de kelder omdat er in hun kelder grondwater stond. Achteraf gezien was dit maar goed ook, want in hun kelder viel een bom en er bleef niets van overeind. Bij onze kelder viel de eerste bom precies achter de kelder en de volgende precies voor de kelder. Beide ingangen waren ingestort. We moesten uitgegraven worden.

Er was paniek en totale ontreddering op dat moment en ook even later, bij het zien van de puinhoop die over was van ons huis. Als kind let je op de emoties van de volwassenen. Als zij in totale ontreddering zijn, dan neem je als kind daar wat van over. Mijn oudste broer Bertus zat niet bij ons in de kelder maar had zijn toevlucht gezocht onder een afdak. Dat afdak was ingestort, maar gelukkig was hij ongedeerd. Het was een grote opluchting hem levend terug te zien.

Bij dit bombardement kwamen veel mensen in onze buurt om het leven, zowel buurtbewoners als evacués en onderduikers. Later werd gezegd dat  de textielfabriek van Driessen aan de Dijkstraat het doelwit was, omdat werd vermoed dat er munitievoorraden  opgeslagen waren. Het doel werd gemist maar in de Dijkstraat was de ravage zeer groot.

Heel veel buurtgenoten zijn die dag om het leven gekomen, waaronder een aantal kinderen van mijn leeftijd. Het zoontje Freek van de familie Umbach was omgekomen bij dit bombardement. Dat was vreselijk en maakte grote indruk. Hij was ongeveer net zo oud als ik. En ik was er nog.  Ons huis was dusdanig ernstig beschadigd dat we er niet meer konden wonen.

Bommen in Barlo.
Aan de Meinenweg in Barlo vallen die middag ook bommen. Daarbij komt en een onbekend aantal Duitsers om. B.H. Ebbers (77 jr.) wordt getroffen door granaatscherven en overlijdt twee dagen later aan zijn verwondingen. ’s Avonds wordt in het dorp menigeen nog opgeschrikt door ontploffende blindgangers en felle branden. Na deze zwarte zaterdag trekken velen weg uit het dorp en zoeken onderdak bij boerderijen in de buurtschappen.

Alle slachtoffers zijn (soms tijdelijk) begraven op de diverse begraafplaatsen in Aalten.

Slachtoffers Dijkstraat Aalten:
Heinrich Friedrich Umbach, 43 jr. – Begraafplaats Berkenhove – graf A/0002
Frieda Elisabeth Umbach, 13 jr. – Begraafplaats Berkenhove – graf A/0002
Bernardus Wilhelmus Umbach, 10 jr. – Begraafplaats Berkenhove – graf A/0002
Friedricus Hubertus Umbach, 6 jr. – Begraafplaats Berkenhove – graf A/0002
Stevina Johanna Kamphuis, 15 jr. – Begraafplaats Berkenhove – graf  607
Jan Hendrik A. van Mechelen, 15 jr.  – Begraafplaats Varsseveldsestraatweg – graf   144
Johan Friedrich te Linde, 68 jr. – Begraafplaats Varsseveldsestraatweg – graf   211
Carolina Gerharda te Linde, 68 jr. – Begraafplaats Varsseveldsestraatweg – graf   211
Johannes Lambertus te Linde, 40 jr. – Begraafplaats Varsseveldsestraatweg – graf   211
Catharina van Ingen, 79 jr. – Begraafplaats Varsseveldsestraatweg – graf   211
Catharina Hendrika Stokking, 25 jr. – Begraafplaats Varsseveldsestraatweg – graf   211
Klazina Ros, 38 jr. – Begraafplaats Varsseveldsestraatweg – graf 1127
Anton Lamers, 73 jr. – Begraafplaats Piet Heinstraat – graf v B r 13-13
Maria Johanna C. Leemhorst, 35 jr. – Begraafplaats Piet Heinstraat – graf v B r 14-2
Hermina Maria G. Koelman, 20 jr. – Begraafplaats Piet Heinstraat – graf v B r 14-4
Henricus Wilhelmus Koelman, 55 jr. – Begraafplaats Piet Heinstraat – graf v B r 14-4
Johannes Hendrikus A. Tepe, 50 jr. – Begraafplaats Piet Heinstraat – graf v D r. 6-1
Gerrit A. van der Meulen, 44 jr. – Graf onbekend
Maria Johanna Praster-Polman, 28 jr. – Graf onbekend

Slachtoffer Barlo:
Berend Hendrik Ebbers, 77 jr. – Begraafplaats Berkenhove – Graf    386

Bronnen:
Aaltense Courant, 4 mei 1945.
Aalten in Bezettingstijd. Auteur B. de Joode
Er op of er onder: Aalten, het land der onderduikers en illegaliteit. auteur G.W. Vaags
Aalten in Oorlogstijd. auteur J.G. ter Horst
Research: Louis Veldhuis © Collectie Nationaal Onderduikmuseum Aalten

Aangerichte ravage in de Dijkstraat

Veel slachtoffers waaronder: 3 kinderen van de familie Umbach samen met hun vader. En Anne Kamphuis, nichtje van Jo Kamphuis lid van DNB.