Het Nationaal Onderduikmuseum verhaalt van het (over)leven van een gemeenschap in gewone en ongewone tijden. Het museum geeft een beeld van het dagelijks leven van burgers in de bezettingsjaren 1940-1945. In de gemeente Aalten zijn destijds een zeer hoog aantal onderduikers ondergebracht. In het museum zijn de verhalen van mensen in oorlogstijd interactief te ervaren.
Persoonlijke verhalen
Beleef mee hoe het dagelijks leven voor hen totaal veranderde en voor welke keuzes mensen werden gesteld. Bemerk dat er bij ‘goed of fout’ veel nuances mogelijk zijn. Ervaar hoe moeilijk het is om stroom op te wekken en hoe benauwd het was in de onderduikruimte. Ga op zoek naar de verhalen van mensen die de oorlog zelf hebben beleefden verbind deze met de actualiteit.
Het museum heeft ook een ‘Escape Room voor de Vrijheid’. Wanneer je deze Escaperoom binnentreedt heb je aan de deur met je vrijheid betaald… In de Escaperoom krijg je de vraagstukken en de dilemma’s die iedereen zal tegenkomen wanneer hij of zij moet vluchten.
Het museum heeft een euregionale samenwerking en een breed educatief aanbod. Met wisselexposities wordt ingehaakt op diverse thema’s van het museum.
Ontmoet Jennie Kempink, Ivy Philips en ‘Ome Jan’ Wikkerink. Zij hebben elk hun eigen, unieke verhaal met betrekking tot de oorlogsjaren in Aalten:
Jennie (6)
Ivy (14)
Ome Jan (46)
Het pand Markt 12: Een korte rondleiding
Het huis, een rijksmonument, is naar de sfeer van de tijd 1940-1945 ingericht. De originele onderduikplek en de schuilkelder zijn beide nog toegankelijk. Markt 12 geeft weer hoe mensen in Nederland en in Duitsland de oorlogsjaren meemaakten en hoe zij in hun persoonlijke leven op de bezetting reageerden.
De Hal
Bij binnenkomst in de hal zien we dat het hier gaat over keuzes maken tijdens de Tweede Wereldoorlog: Joden hadden weinig keus, ze doken onder, werden opgepakt of gingen op transport. Als je het met de nazi’s eens was, kon je lid worden van de NSB, kinderen van NSB’ers konden bij de Jeugdstorm. Als je voor verzet tegen de Duitsers koos, moest je voor jezelf grenzen stellen. Zwarthandelaren probeerden een slagje te slaan uit de …
De Ortskommandantur
De bewoners van Markt 12, een gezin met kinderen, moesten tijdens de oorlog hun woonruimte noodgedwongen delen, want de grote woonkamer werd door de Duitsers gevorderd en als Ortskommandantur gebruikt. In deze ruimte gaat het over de bureaucratische organisatie en de gevolgen daarvan voor de bevolking. Maatregelen van de bezetter alsook de verhalen van individuen worden belicht.
De Opkamer
De opkamer ‘vertelt’ over de Atlantikwal, een door de Duitsers aangelegde verdedigingswal langs de Atlantische oceaan, om een invasie te voorkomen. Voor de bouw hiervan moesten o.a. de inwoners van Scheveningen worden geëvacueerd. Ongeveer 500 Scheveningers werden in Aalten ondergebracht.
De Keuken
De keuken werd tijdens de Tweede Wereldoorlog helaas veel te weinig gebruikt waarvoor ze bedoeld was. Aan eten zien te komen, dat was bijna een dagtaak. Er waren voedselbonnen, maar je moest heel goed opletten of je de bonnen die je had nog wel mocht gebruiken. Sommige producten waren niet eens meer te krijgen, er kwamen surrogaten op de markt. Elders in het land was de schaarste vaak nog veel groter. In de hongerwinter 1944-1945 kwamen mensen helemaal vanuit Haarlem naar Aalten om eten te halen.
De Schuilkelder
Onder het huis was een schuilkelder, waar alle mensen uit de buurt naartoe vluchtten tijdens luchtalarm. Men hoopte daar veilig te zijn. Zo dicht bij de grens vlogen namelijk veel bommenwerpers over Aalten, op hun weg naar Duitsland en het gebeurde weleens dat een bom te vroeg losgelaten werd. Het was dus best gevaarlijk in Aalten.
De Zijingang
In de zijgang staat het thema propaganda centraal. Zowel de Duitsers als de geallieerden en het verzet maakten gebruik van posters en flyers om mensen te overtuigen van hun gelijk.
De Zolder
Helemaal boven, op de zolder, zien we van alles gebeuren. Er is een illegale drukkerij, een onderduikruimte en er zijn veel verhalen over hoe het destijds ging met het verzet en onderduiken. Wie wil kan hier zijn eigen verhaal kwijt, of dat van ouders of grootouders.
De Voorkamer
Toch ging in de oorlog, ondanks de moeilijke tijden, het leven van de bewoners van het huis gewoon verder. Een beeld daarvan zien we in de voorkamer. Vader moest voor de Duitsers werken en de kinderen gingen, voor zover mogelijk, gewoon naar school.
De Tussenkamer
Net als de vader van het gezin, moesten veel Nederlandse mannen voor de Duitsers werken: de Arbeitseinsatz. Daar gaat het in de tussenkamer over. Ook zien we hier hoe moeilijk het in de oorlog was om elektriciteit te krijgen.